Para piyasası ve sermaye piyasası arasındaki fark nedir? Miktar, vade ve faiz unsurların bu piyasalardaki etkisi nasıldır? Arz ve talebin karşılaştığı ve paranın el değiştirdiği bir pazarda, üzerinde uzlaşılması gereken üç değişken vardır. Bunlar miktar, faiz ve vadedir.
Bu değişkenlerden miktar gözümüzü hiç korkutmaz. Çünkü para transferinin bu kadar hızlı olduğu ve gelir adaletinin bu kadar bozuk olduğu bir dünyada bir yerlerde hep çok para vardır. Paraya ihtiyaç duyan tarafın (talep sahibi) bunun bedelini yani faizini ödemeyi kabul etmesi ve karşı tarafta güven uyandırması, gerekli teminatı verebilmesi durumunda o para dünyanın bir yerinden bulunur ve gelir.
Borç alışverişi esnasında oluşacak olan faiz, elbette işlemin tarafları açısından çok önemlidir. Ancak oranın ne olacağını, eğer etkin bir piyasa varsa, yine arz talep belirleyecektir. Dolayısıyla faiz değişkeni son derece önemlidir, ancak etkin bir piyasada oluşması kolaydır.
Geriye vade kalıyor. İlk bakışta en kolay değişken gibi görünse de kesinlikle öyle değildir. Bir haftalık bir borçlanma için para miktarı, teminatı ve faizi üzerinde anlaştıktan sonra, size “vadeyi biraz uzatsak, şöyle 3 yıl kadar mesela” denilse, tepkiniz ne olur?
Elbette her üç değişken de önemli ama, aslında arz ve talebin ilk aşamada karşılaşıp karşılaşmayacağını belirleyen değişken vadedir. Buna göre finansal piyasalar el değiştiren yatırım araçlarının özelliklerine, faiz oranlarına, miktarlarına göre değil, vadelerine göre ikiye ayrılır:
- 1 yıldan kısa vadeli fon arz talebinin karşılaştığı piyasalara para piyasası,
- 1 yıldan uzun vadeli fon arz talebinin karşılaştığı piyasalara sermaye piyasası denir.
Yukarıdaki piyasalar, genellikle kısa vadeli olarak, yabancı bir para birimi üzerinden arz ve talebi karşılaştırıyorlarsa bu sefer de döviz piyasası söz konusu olur.
